Ana içeriğe atla

Hayat Ağacı Motifi

Hayat ağacı sembolü evreni; aslında cenneti, ölümsüzlüğü, yani ebediyeti, çoğalmayı, suyu, yağmuru, bereketi, soyu , yani soyları kullanıldığı yere göre simgeler. Şaman inançlarına göre; hayat ağacı dünyanın eksenidir. Şamanın gökyüzü veya yeraltı seyahatinde ağaç merdiven veya yol vazifesi görür. Şaman ağacı da aslan, ejder yani yılan ve masal yaratıkları tarafından beklenir. Orta Asya İnançlarına göre kâinat; Hayat Ağacı, yer , gök ve gezegenlerle temsil edilir. Gök ile yeri birbirine bağlayan Hayat Ağacıdır. Şaman geleneklerine göre; hayat ağacı dalları üzerinde bulunan kuşlar, doğmamış şaman ruhlarıdır. Kuş ve kartal figürünün bulunması, ebedî hayata doğan , yani diğer dünyaya göç eden ruhları taşıyan bir çeşit araç-taşıt vasıtasıdır. Hayat Ağacı etrafında bulunan rozetler ise, ruhların gökyüzü yolculukları sonunda varılan gezegenleri simgeler. Orta-Asya Şaman geleneklerine göre; kâinat hayat ağacı, yer gök ve gezegenlerle temsil edilir. Hayat Ağacı gök ile yeri birbirine bağlayan bir vasıtadır. Aslan ve ejder gibi motifler ise, insanı kötü ruhlardan koruyan bekçilerdir.


Görsel 1 Farklı Şekillerde Hayat Ağacı Motifleri

Görsel 2 Değişik Şekillerde Hayat Ağacı Motifleri


Görsel 3 Kübbetüs Sahra


Görsel 4 Kübbetüs Sahra


Görsel 5 Kübbetüs Sahra


Görsel 6 Şam Emeviye Cami (Kubbetü’l Hazne)


Görsel 7 Şam Emeviye Cami (Kubbetü’l Hazne)


Görsel 8 Hırbet El Mefcer


Görsel 9 - Hırbet El Mefcer

Görsel 10 Divriği Ulu camisi portalinde Hayat Ağacı. 
http://www.divrigiulucamii.com/tr/Cennet_Kapi_4.html

Görsel 11 Konya İnce Minareli Medrese Portalinde hayat ağacı



Görsel 12 Ahlat Mezartaşında Hayat Ağacı


Görsel 13 Ağrı Doğubayazıt İshakpaşa Sarayı


Görsel 14 Erzurum Çifte Minareli Medrese


Görsel 15 Erzurum Yakutiye Medresesi


Görsel 16 Döner Kümbet 


Görsel 17 Sivas Gök Medrese


ÖNEY, Gönül, “Anadolu Selçuklu Sanatında Hayat Ağacı Motifi”, Belleten, Sayı:125, Ankara, 1968, s.25-36.

Yorumlar